ای نام تو بهترین سر آغاز          بی نام تو نامه کی کنم باز

 سپاس بی‌کران خالق جهانیان و سرچشمه علم و دانایی که به ما نیروی فکر و اندیشه عنایت فرمود تا به اسرار هستی پی ببریم، باعرض سلام و تبریک روز پرستار، روز ماما، روز آزمایشگاه و هفته سلامت خدمت عزیزان و همکاران  گرامی،  سفیران عرصه سلامت

هرساله در روز تاسیس سازمان جهانی بهداشت،  این روز به نام روز جهانی بهداشت گرامی داشته می‌شود و یك موضوع بهداشتی كه در تمام جهان وجود دارد انتخاب و برنامه‌هایی در سطح بین المللی، منطقه ای و محلی سازمان دهی می شود. 

هدف از برگزاری هفته سلامت جلب توجه مردم به مسائل بهداشتی و سلامتی است و در این هفته توجه مسئولان و متولیان سلامت باید به سوی شعار سازمان جهانی بهداشت مبنی بر "مقاومت به داروهای ضد میکروبی، یک تهدید جهانی"  باشد تا نتایج مناسبی از اقداماتی که در این هفته صورت می‌گیرد به دست آوریم.
نگاه ما به دارو باید شبیه به یک شمشیر دولبه باشد که در صورت مصرف مناسب، بیماری را از بین می برد و در صورت مصرف نادرست باعث از بین رفتن فرد می شود.
مصرف منطقی دارو از اهمیت بالایی در نظام سلامت برخوردار است، داروهای آنتی بیوتیک باید درست مصرف شوند،‌ به طوریکه در صورت نیاز به صورت کامل مصرف، و در صورت عدم نیاز مورد استفاده قرار نگیرند.

تمركز روز جهانی بهداشت در سال 2011 بر روی  مقاومت به داروهای ضد میكروبی و گسترش جهانی آن است.

دراین سال  سازمان جهانی بهداشت قصد دارد یك بسیج جهانی برای خودمحافظتی از این داروها به منظور حفظ و اثربخشی آن ها برای نسل های آینده ترتیب دهد. زیرا مقاومت به داروها و گسترش جهانی آن باعث از بین رفتن اثربخشی بسیاری از داروهایی می شود كه در درمان بیماری ها موثرند.

ما در دوره ای زندگی می كنیم كه به آنتی بیوتیك ها وسایر داروهای ضدمیكروبی وابسته هستیم و برای درمان بیماری ها به آن ها نیاز داریم.  اما هنگامی كه مقاومت ضدمیكروبی اتفاق افتاد سبب بی تاثیر شدن این داروها می گردد.

امروزه ما زندگی طولانی تر و سالم تری داریم زیرا داروهای مفید وموثری از جمله داروهای ضدمیكروبی برای درمان بیماریها در دسترس هستند.  تا قبل از كشف و دسترسی به داروهای ضد میكروبی در دهه 1940 مردم از بیماریهای عفونی از بین می رفتند.  امروزه ما نمی توانیم دنیای بدون داروهای ضد میكروبی را تصور كنیم.

در حال حاضر ما در آستانه از دست دادن آن هستیم. مصرف و سوء مصرف این داروها در 70 سال گذشته تعداد و انواع میكروبهایی را كه نسبت به این داروها مقاوم شده اند  را افزایش داده است  و این موضوع باعث افزایش مرگ، ناتوانی و آسیب بیشتر و افزایش هزینه مراقبت‌های بهداشتی شده است.

مقاومت ضدمیكروبی هنگامی اتفاق می افتد كه میكروارگانیسم ها به گونه ای تغییر می كنند كه ارائه داروهایی كه قبلا برای درمان عفونت های حاصل از آن ها استفاده می شد بی اثر می‌شود.  این موضوع یك نگرانی عمده است زیرا یك عفونت مقاوم ممكن است كشنده باشد، به دیگران منتقل شود و گسترش پیدا كند و باعث تحمیل هزینه های سنگنین به افراد و جامعه شود.

وقتی مقاومت به داروهای خط اول ایجاد می شود درمان های گرانتر باید استفاده شوند.

دستاوردهای پزشكی مدرن به وسیله مقاومت به دارو در معرض خطر است. بدون تاثیر داروهای ضدمیكروبی برای درمان و پیشگیری از عفونتها موفقیت درمان هایی از جمله پیوند، شیمی درمانی و جراحی های مهم ممكن است به خطر بیفتد.

كیفیت پایین دارو، نسخه اشتباه، دوز نا كافی برای درمان، عدم تکمیل دوره درمان، پیشگیری و كنترل ناكافی عفونت می توانند به گسترش و پیشرفت مقاومت دارویی كمك كنند.

 

هرساله مقاومت به دارو سبب ایجاد حدود 000/440مورد جدید سل مقاوم به چند دارو و حداقل 000/150مرگ می شود.

درصد بالایی از عفونتهای بیمارستانی به وسیله باكتری های مقاوم ایجاد می شود.

رشد سفرها و تجارتهای جهانی سبب می شود میكروارگانیسم های مقاوم به سرعت به كشورها و قاره های دور دست گسترش پیدا كند.

 

از تجویز غیر منطقی دارو به عنوان یک بحران یاد می شود و دست اندرکاران عرصه نظام سلامت جامعه نیز چنین عقیده ای دارند اما معلوم نیست به رغم اطلاع مسئولان از وجود چنین مشکلی، چرا همچنان شاهد بالا رفتن آمار مصرف خودسرانه دارو در کشورمان هستیم.

مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک‌ها به صورت خوراکی و تزریقی باعث شده‌ است در بسیاری از مواقع بیماریهای ساده که با آنتی بیوتیک ‌های ارزان قیمت درمان می ‌شود، دیگر با آنتی ‌بیوتیک‌های گران نیز معالجه آنها امکان ‌پذیر نباشد.

تجویز غیر منطقی دارو علاوه بر ضررهای اقتصادی مخاطراتی برای نظام سلامت ایجاد می ‌کند. 

ویژگی بارز فرهنگ دارویی در ایران، مصرف بیش از اندازه داروهای تزریقی است.  به طوری که سرانه مصرف داروهای تزریقی در ایران  حدود 4/11 بوده است، در حالی که این رقم 4 برابر سرانه مصرف این قبیل داروها در جوامع در حال توسعه است.

احتمال بروز عوارض دارویی در بیمارانی که بدون توجه به دستور پزشک، برای مدت طولانی دارو مصرف کنند افزایش می‌یابد، متاسفانه به دلیل مصرف غیر منطقی و خودسرانه دارو در کشور، عوارض دارویی بیش از حد در بیماریهای مزمن مانند فشارخون، دیابت و... بروز می کند.

علت بروز مصرف غیر منطقی دارو در کشور، ناشی از دسترسی آسان مردم به دارو، تهیه بدون نسخه برخی اقلام دارویی، تسلیم شدن پزشکان در برابر خواسته‌های نا معقول بیماران، عدم آگاهی پزشکان از چگونگی اثر داروها، از دست رفتن جایگاه واقعی داروسازان و تبدیل آن‌ها فقط به عنوان فروشندگان دارو، ارتباطات پشت پرده داروخانه‌ها با پزشکان جهت تجویز دارو‌های خاص ازجمله به دلایل نزدیک شدن تاریخ انقضا و یا عدم فروش آن‌ها است.

 ایران به لحاظ مصرف دارو جزو 20 کشور نخست دنیا است و در آسیا بعد از چین مقام دوم را دارد.

مصرف غیرمنطقی و خودسرانه دارو، نه تنها موجب درمان بیماری نمی شود بلکه باعث ایجاد عوارض دارویی در طولانی مدت نیز می‌ گردد. تحقیقات انجام شده در کشورمان نشان می دهد که ایرانی ها بیش از استاندارد جهانی دارو مصرف می کنند.  به طوری که 10 تا 15 درصد داروها بدون مشورت با پزشک و خودسرانه مصرف می ‌شود.

در این بین داروهای مسکن و آنتی‌ بیوتیک بیشترین میزان مصرف خودسرانه دارو را تشکیل می دهند. این وضعیت باعث شده علت بستری 10 تا 20 درصد بیماران در بیمارستانها، ناشی از عوارض دارویی عنوان شود و در این میان، سالمندان، زنان باردار و کودکان، بیشتر در معرض خطر عوارض دارویی قرار دارند.

در هر حال، اصلاح رفتار غلط "تجویز غیر منطقی دارو" و "مصرف خودسرانه دارو" که به یک "فرهنگ" از نوع نادرست آن تبدیل شده است، نیازمند عزم همگانی و ملی است.  

 

مصرف بی رویه آنتی بیوتیک از چالش های اساسی درمان در بیمارستان ها و سایر مراکز درمانی کشور است که با اپیدمیولوژی و پراکندگی بیماریها و همچنین میزان جمعیت کشور تناسب ندارد.

نیمی از بیماران مراجعه کننده به پزشکان حداقل یک نوع آنتی بیوتیک دریافت می کنند این آمار نشان دهنده آن است که 50 درصد بیماران نیاز به آنتی بیوتیک درمانی دارند، اما در واقع این گونه نیست، چرا که در کشور بسیاری از بیماریها ریشه کن شده و دیگر نیازی به درمان صرف با آنتی بیوتیک وجود ندارد. حتی در بسیاری از بیماریهای دیگر از جمله سرماخوردگی ها نیز ضرورتی برای آنتی بیوتیک درمانی احساس نمی شود اما با این حال شاهد تجویز بی رویه این دارو در نسخ بیماران هستیم.

از جمله موارد تاثیرگذار برای تجویز و مصرف بی رویه آنتی بیوتیک در کشور مسائل اقتصادی، فرهنگ عمومی جامعه و ضعف گروه پزشکی در مصرف بیش از حد این نوع دارو می باشد. متاسفانه بسیاری از افراد جامعه نیز بر این باورند که مصرف آنتی بیوتیک های قوی تاثیر بهتری در روند درمان آنها خواهد داشت.

در حال حاضر بسیاری از عفونت های ساده دیگر با آنتی بیوتیک های موجود قابل درمان نیستند، این امر نشان دهنده ایجاد مقاومت میکروبها در برابر آنتی بیوتیک ها است و در صورت ادامه روند تجویز و مصرف غیرمنطقی آنتی بیوتیک ها در آینده نزدیک با عدم پاسخگویی این گروه از داروها در درمان بیماریهای عفونی مواجه خواهیم بود که این مشکل صدمات جبران ناپذیری را به بار خواهد آورد.

در پایان ارتقای سلامت جسم وروان تمامی انسان‌ها را از پیشگاه حضرت حق در خواست می نما‌ییم.